یکی از مفاهیم مهمی که هر معامله‌گر در بازار فارکس باید با آن آشنا باشد، سواپ (Swap) یا همان هزینه نگهداری معاملات است. سواپ در واقع سود یا زیانی است که به دلیل جابه‌جایی معاملات باز به روز بعد، توسط کارگزار محاسبه می‌شود. درک درست از این مفهوم و یادگیری روش محاسبه آن، کمک می‌کند تا مدیریت بهتری بر هزینه‌ها و سودآوری معاملات خود داشته باشید. در ادامه به آموزش کامل سواپ در فارکس و نحوه محاسبه آسان آن می‌پردازیم.
سواپ (Swap) در فارکس چیست؟
سواپ، که به آن رول اُوِر (Rollover) یا هزینه نگهداری شبانه نیز گفته می‌شود، به مبلغی اطلاق می‌گردد که معامله‌گران برای باز نگه داشتن موقعیت‌های معاملاتی خود برای بیش از یک شب، باید پرداخت کنند یا دریافت نمایند. این مبلغ بر اساس تفاوت نرخ بهره دو ارز در یک جفت ارز محاسبه می‌شود.
فرض کنید در جفت ارز EUR/USD، ارز یورو دارای نرخ بهره سالانه ۲٪ و دلار آمریکا دارای نرخ بهره سالانه ۵٪ است. اگر شما یک موقعیت خرید (Long) بر روی این جفت ارز باز کنید، در واقع در حال خرید یورو (با نرخ بهره پایین‌تر) و فروش دلار (با نرخ بهره بالاتر) هستید.
در این حالت، شما باید مبلغی را به عنوان سواپ پرداخت کنید. اما اگر یک موقعیت فروش (Short) باز کنید، در واقع در حال فروش یورو و خرید دلار هستید و مبلغی را به عنوان سواپ دریافت خواهید کرد. این هزینه‌ها یا درآمدهای سواپ، هر شب در ساعت مشخصی (معمولاً ساعت ۵ بعدازظهر به وقت نیویورک) محاسبه و به حساب معاملاتی شما اعمال می‌شود.
نحوه عملکرد سواپ چگونه است؟
مفهوم سواپ در فارکس بر پایه یک قرارداد مالی دوطرفه است که شامل دو معامله به صورت زنجیره‌ای می‌شود:
- معامله نزدیک (Near-leg): این معامله در تاریخ فعلی یا نزدیک به آن (معمولاً دو روز کاری بعد) با نرخ فعلی بازار (نرخ اسپات) انجام می‌شود.
- معامله دور (Far-leg): این معامله به عنوان یک قرارداد آتی (Forward Contract) برای معکوس کردن معامله اول در یک تاریخ مشخص در آینده، با یک نرخ توافق‌شده از قبل، انجام می‌گیرد.
نحوه محاسبه سواپ
محاسبه سواپ بر اساس تفاوت نرخ بهره شبانه‌روزی (Overnight) بین دو ارز است. نرخ بهره سالانه بانک مرکزی برای هر ارز، پایه این محاسبات را تشکیل می‌دهد. فرمول ساده‌ای برای محاسبه سواپ وجود ندارد، زیرا عوامل متعددی مانند نرخ بهره، نرخ‌های بین بانکی، هزینه بروکر و عوامل دیگر بر آن تأثیر می‌گذارند.
با این حال، به طور کلی، اگر نرخ بهره ارز پایه بالاتر از نرخ بهره ارز مظنه باشد، در موقعیت خرید سواپ مثبت خواهید داشت و در موقعیت فروش سواپ منفی. برعکس، اگر نرخ بهره ارز پایه پایین‌تر باشد، در موقعیت خرید سواپ منفی و در موقعیت فروش سواپ مثبت خواهید داشت.
این مبلغ برای هر شب محاسبه و به حساب شما اضافه یا از آن کسر می‌شود. روز چهارشنبه، برای جبران تعطیلی آخر هفته، سواپ به صورت سه برابر محاسبه می‌شود.
انواع سواپ در فارکس
سواپ‌ها بر اساس مدت زمان و ساختار، انواع مختلفی دارند که هر کدام برای استراتژی‌های خاصی مناسب هستند.
انواع سواپ کوتاه‌مدت
- سواپ شبانه (Overnight Swap): این سواپ برای معامله‌گرانی است که موقعیت خود را از یک روز کاری به روز کاری بعد منتقل می‌کنند.
- سواپ فردا/روز بعد (Tomorrow/Next Day Swap): معامله اصلی فردا انجام می‌شود و روز بعد معکوس می‌گردد.
- سواپ اسپات-فوروارد (Spot-Forward Swap): معامله اول در تاریخ اسپات (معمولاً دو روز کاری بعد) انجام شده و معامله دوم در یک تاریخ آتی مشخص (مثلاً یک هفته یا یک ماه بعد) معکوس می‌شود.
انواع سواپ بلندمدت (Cross-Currency Swaps)
در سواپ‌های بلندمدت، طرفین توافق می‌کنند که هم اصل سرمایه و هم پرداخت‌های بهره را به ارزهای مختلف مبادله کنند.
- سواپ ثابت در برابر ثابت (Fixed-for-Fixed Swap): هر دو طرف پرداخت‌های با نرخ بهره ثابت را در ارزهای مربوط به خود انجام می‌دهند.
- سواپ ثابت در برابر متغیر (Fixed-for-Floating Swap): یک طرف نرخ بهره ثابت را می‌پردازد و طرف دیگر نرخ شناور (متغیر) را.
- سواپ متغیر در برابر متغیر (Floating-for-Floating Swap): هر دو طرف نرخ‌های شناور را می‌پردازند که به معیارهای مختلفی مانند SONIA یا SOFR وابسته است.
- سواپ با اصل در حال کاهش (Amortising Swap): مبلغ اصلی معامله به مرور زمان کاهش می‌یابد که معمولاً با برنامه بازپرداخت وام هماهنگ است.
- سواپ با اصل در حال افزایش (Accreting Swap): مبلغ اصلی معامله به مرور زمان افزایش می‌یابد.
- سواپ کوپن صفر (Zero-Coupon Swap): یک طرف به صورت منظم پرداخت می‌کند، در حالی که طرف دیگر تمام پرداخت‌ها را تا پایان دوره به صورت یکجا به تعویق می‌اندازد.
نمونه‌ای از سواپ در واقعیت
فرض کنید شما به دلیل پیش‌بینی افزایش نرخ بهره در انگلستان، انتظار دارید پوند در برابر دلار آمریکا تقویت شود. تصمیم می‌گیرید یک موقعیت خرید (Long) در جفت ارز GBP/USD باز کنید.
- معامله نزدیک (Near-leg): شما یک موقعیت خرید با نرخ ۱.۲۶۵۰ باز می‌کنید.
- معامله دور (Far-leg): همزمان، توافق می‌کنید که این معامله را در یک هفته آینده با یک نرخ آتی مشخص ببندید. این نرخ آتی شامل تفاوت نرخ بهره بین پوند و دلار است.
در طول یک هفته، همان‌طور که پیش‌بینی کرده بودید، GBP/USD به ۱.۲۷۲۰ افزایش می‌یابد. در پایان هفته، معامله شما به صورت خودکار با نرخ آتی توافق‌شده بسته می‌شود. نتیجه نهایی شما شامل:
- سودی که از حرکت قیمت به دست آورده‌اید.
- هزینه یا اعتبار سواپ که به خاطر تفاوت نرخ بهره، در نرخ آتی لحاظ شده است.
این مثال نشان می‌دهد که سواپ چگونه به معامله‌گران کمک می‌کند تا با مدیریت هزینه‌های شبانه یا حتی کسب درآمد از تفاوت نرخ بهره، موقعیت‌های خود را برای مدت طولانی‌تری باز نگه دارند.
تفاوت سواپ با معامله فارکس
برای درک بهتر سواپ، باید تفاوت آن را با یک معامله عادی فارکس بدانیم.
- ساختار: یک معامله عادی فارکس یک تراکنش واحد برای خرید یا فروش یک ارز در برابر ارز دیگر است. شما یک موقعیت را به صورت مستقل باز و بسته می‌کنید. اما سواپ شامل دو تراکنش مرتبط است: یک معامله در زمان فعلی و یک معامله معکوس در آینده.
- هدف: هدف اصلی در یک معامله عادی فارکس، سود بردن از نوسانات قیمت است. اما سواپ‌ها برای اهدافی مانند پوشش ریسک، تأمین مالی کوتاه‌مدت یا استفاده از تفاوت نرخ بهره طراحی شده‌اند.
- نرخ بهره: در سواپ‌ها، تفاوت نرخ بهره به صورت مستقیم در نرخ آتی لحاظ می‌شود و نقش اصلی را ایفا می‌کند. در یک معامله عادی فارکس، هزینه‌های شبانه ممکن است به عنوان یک هزینه اضافی لحاظ شود.
| ویژگی | سواپ فارکس | معامله فارکس |
| ساختار | شامل دو معامله مرتبط (نزدیک و دور) | شامل یک معامله خرید یا فروش |
| نرخ بهره | نقش اصلی در تعیین نرخ آتی | می‌تواند به عنوان هزینه یا درآمد شبانه اعمال شود |
| هدف اصلی | پوشش ریسک، تأمین مالی، استفاده از تفاوت نرخ بهره | سود بردن از نوسانات قیمت |
جمع بندی
سواپ در فارکس یک مفهوم مهم است که به معامله‌گران امکان می‌دهد تا موقعیت‌های خود را برای بیش از یک روز باز نگه دارند. این هزینه یا درآمد بر اساس تفاوت نرخ بهره دو ارز در یک جفت ارز محاسبه می‌شود. درک سواپ، به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های معاملاتی خود را بهینه کنید و از هزینه‌های اضافی جلوگیری نمایید.
سواپ‌ها انواع مختلفی دارند، از سواپ‌های کوتاه‌مدت برای معامله‌گران فعال تا سواپ‌های بلندمدت برای نهادهای مالی بزرگ. انتخاب سواپ مناسب به اهداف و استراتژی شما بستگی دارد. به یاد داشته باشید که همیشه قبل از باز کردن یک معامله بلندمدت، نرخ سواپ بروکر خود را بررسی کنید تا از هزینه‌های احتمالی آگاه باشید.
