قیمت نفت برای دومین روز متوالی کاهش یافت، چرا که معامله‌گران نسبت به تهدید اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مبنی بر اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی بر صادرات انرژی روسیه، تردید دارند و معتقدند این اقدام به تنهایی نمی‌تواند مانع چشمگیری در عرضه نفت مسکو ایجاد کند. هدف اصلی این تهدیدها، افزایش فشار بر کرملین برای توقف جنگ اوکراین است، اما بازارها بیشتر به داده‌های واقعی، عوامل بنیادین و سیگنال‌های تقاضای کوتاه‌مدت از سوی چین و هند توجه دارند تا اظهارات سیاسی.
کاهش دومین روز متوالی؛ تردید بازارها نسبت به تاثیر فوری تهدیدهای آمریکا
قیمت نفت برنت، شاخص جهانی نفت، به کمتر از ۶۹ دلار در هر بشکه سقوط کرد، پس از آنکه روز دوشنبه ۱.۶ درصد دیگر افت داشت. محور اصلی فشار: تهدید ترامپ مبنی بر وضع تعرفه ۱۰۰ درصدی بر نفت، گاز و محصولات پالایش‌شده روسیه در صورت ادامه جنگ در اوکراین طی ۵۰ روز آینده است. هرچند این اظهارات شدید به نظر می‌رسد، معامله‌گران این تصمیم را به منزله “تحریم ثانویه” تلقی می‌کنند که نه‌فقط روسیه، بلکه کشورهایی مانند هند و چین را نیز هدف قرار داده که نقش کلیدی در صادرات نفت روسیه دارند.
مت ویتاکر، سفیر آمریکا در ناتو، تاکید می‌کند این تحریم‌ها هر کشوری را که نفت روسیه وارد کند، تحت تأثیر قرار خواهد داد و الگوی جریان نفت جهانی را متحول می‌کند. اما کارشناسانی همچون جیووانی ستوانوو از بانک UBS عقیده دارند که مهلت ۵۰ روزه به روسیه، نشانه‌ای از نبود محدودیت فوری بر عرضه است و همین امر موجب فشار نزولی بر قیمت‌ها شده است.
هند و چین: محورهای اصلی تقاضای نفت روسیه
پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، هند و چین به مشتریان اصلی نفت روسیه تبدیل شدند. پالایشگاه‌های هندی با بهره‌گیری از تخفیف‌های بالا، واردات نفت خود را افزایش داده‌اند و در سوی دیگر، چین به عنوان پشتوانه دیپلماتیک و اقتصادی مسکو، حجم بالایی از نفت روسیه را وارد می‌کند.
این تغییر در جریان‌های نفتی جهان، به روسیه این فرصت را داده که با وجود تحریم‌های غرب، همچنان حجم قابل توجهی از صادرات خود را حفظ کند. در نتیجه، تهدیدهای جدید ترامپ فعلاً احتمال کاهش جدی عرضه نفت روسیه به بازار جهانی را تضعیف کرده است.
دینامیک عرضه جهانی؛ نقش اوپک پلاس و وضعیت ذخایر
کاهش قیمت نفت در سال جاری (کاهش حدود ۸ درصدی قیمت برنت تا به امروز) حاصل ترکیبی از عوامل است؛ از جمله تشدید تنش‌های تجاری ناشی از سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ و اقدامات اوپک پلاس برای کنترل عرضه. با این حال، تولید جهانی همچنان ممکن است فراتر از سطح تقاضا رود.
در همین حال برخی شاخص‌ها از حمایت قیمتی کوتاه‌مدت حکایت دارند؛ به عنوان مثال، قرارداد ماه نزدیک برنت نسبت به ماه بعد با اختلاف قیمتی بیش از یک دلار معامله می‌شود که نشانه‌ای از تقاضای فوری و محدودیت عرضه است.
پیش‌بینی جدید گلدمن ساکس برای نیمه دوم ۲۰۲۵
بانک آمریکایی گلدمن ساکس، پیش‌بینی قیمت برنت را برای نیمه دوم ۲۰۲۵ به ۶۶ دلار در هر بشکه افزایش داد؛ دلیل اصلی آن کاهش ذخایر نفت در بازارهای توسعه‌یافته به ویژه آمریکا و بازار گازوئیل است. با این حال، این بانک بر چشم‌انداز نزولی بلندمدت تاکید دارد و قیمت را برای سال ۲۰۲۶ در سطح ۵۶ دلار پیش‌بینی می‌کند و هشدار می‌دهد که اگر عرضه از تقاضا پیشی بگیرد، افت جدی قیمت پیش رو خواهد بود.
رونق تقاضا در آسیا؛ پالایشگاه‌های چین در کانون توجه
آمارهای آسیا به نفت‌بازان امیدواری داده است. چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان، در ماه ژوئن با ثبت پالایش روزانه ۱۵.۲ میلیون بشکه، به بالاترین میزان ۹ ماه گذشته رسید. این جهش، تقاضای پایداری را برای انرژی نشان می‌دهد؛ حتی در شرایطی که چشم‌انداز اقتصادی جهان با تردیدهایی مواجه است.
تداوم رشد پالایش در چین، نه تنها از قیمت نفت حمایت می‌کند بلکه بخشی از بدبینی ناشی از غرب را نیز جبران می‌نماید. با این حال، چنانچه روند رشد اقتصادی چین کند شود یا اوپک پلاس تغییری در سیاست‌های خود دهد، تعادل شکننده بازار انرژی جهان به سرعت تغییر خواهد کرد.
iX Deep: شمارش معکوس ژئوپلیتیکی آغاز شده است
مهلت ۵۰ روزه دولت آمریکا، ریسک ژئوپلیتیکی را به بازار نفت و ارز بازگردانده است. گرچه فعلاً شاهد اخلال فوری نیستیم؛ اما در صورت اجرایی شدن تحریم‌های ثانویه علیه هند، چین یا دیگر خریداران، افزایش نوسانات در بازارها حتمی خواهد بود:
- بازار ارز: احتمال افزایش نوسان روبل روسیه و موضع‌گیری محافظه‌کارانه در ارزهای نفتی در صورت تشدید تحریم‌ها.
- بازار کامودیتی: حمایت کوتاه‌مدت وجود دارد اما خبرسازی اوپک پلاس یا تحولات تقاضای آسیایی می‌تواند مسیر بازار را عوض کند.
- هشدار نوسان: انتظار می‌رود با نزدیک شدن به پایان مهلت ۵۰ روزه ترامپ (اواسط تابستان)، نوسانات در نفت، ارزهای نوظهور و حتی رمزارزها رشد کند.
جمع‌بندی: بازاری نگران و منتظر عوامل تعیین‌کننده
قیمت نفت در سایه سیاست‌های سخت‌گیرانه، نوسان در عرضه و الگویی پیچیده از تقاضا در حرکت است. آزمون واقعی بازار انرژی، واکنش سرمایه‌گذاران با نزدیک شدن به پایان مهلت تعیین شده از سوی ترامپ خواهد بود. تا آن زمان، چشم‌ها به تقاضای چین، تصمیمات اوپک پلاس و تاب‌آوری صادرات روسیه دوخته شده است.
