تفاوت فارکس و کریپتو چیست و کدام مناسب شماست؟

اگر به دنیای مالی و سرمایه گذاری علاقه مند باشید، حتما نام دو بازار بزرگ و پرسود فارکس (Forex) و کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) را شنیده‌اید. این دو غول مالی، فرصت‌های بی نظیری برای تریدرها در سراسر جهان ایجاد کرده‌اند. اما یک سوال اساسی وجود دارد: تفاوت فارکس و کریپتو دقیقا چیست و کدام بازار برای استراتژی و اهداف مالی شما مناسب‌تر است؟

در این مقاله آموزشی جامع از بلاگ iXBroker، قصد داریم به صورت دقیق و جزئی، این دو بازار را از جنبه‌های مختلف، از نقدینگی و ساعات معاملاتی گرفته تا نوسانات و مقررات مقایسه کنیم. هدف ما این است که شما پس از خواندن این مطلب، بتوانید با آگاهی کامل، تصمیم بگیرید و مسیر معاملاتی خود را مشخص کنید.

در طول این مقاله همچنین خواهید آموخت که چگونه می‌توانید به راحتی و با افتتاح حساب در بروکر معتبر و بین المللی ixbroker.com، دسترسی مستقیم و امنی به هر دوی این بازارها داشته باشید و معاملات خود را در یک پلتفرم یکپارچه و حرفه‌ای آغاز کنید.

فارکس چیست؟

فارکس، مخفف Foreign Exchange  به معنای «تبادل ارزهای خارجی» است. این بازار، بزرگ‌ترین بازار مالی جهان است که در آن ارزهای ملی کشورها (مانند دلار آمریکا، یورو، ین ژاپن و پوند انگلیس) در برابر یکدیگر معامله می‌شوند. حجم معاملات روزانه این بازار به بیش از ۶.۶ تریلیون دلار می‌رسد.

پس از فروپاشی نظام «برتون وودز» در سال ۱۹۷۱، ارزها به‌ صورت آزاد در برابر هم معامله شدند و بازار فارکس به شکل امروزی شکل گرفت. امروزه روزانه بیش از ۶.۶ تریلیون دلار در این بازار جابجا می‌شود و بانک‌ها، صندوق‌های سرمایه گذاری و میلیون‌ها تریدر خرد در آن فعال اند.

کارکرد اصلی

تسهیل تجارت بین‌المللی، سرمایه‌ گذاری و سفته بازی

شرکت کنندگان اصلی

بانک‌های مرکزی و تجاری بزرگ، صندوق‌های سرمایه گذاری، شرکت‌های چند ملیتی و تریدرهای خرد

نماد معاملاتی

جفت ارزها مانند EUR/USD یورو در برابر دلار

بازار کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) چیست؟

در مقابل، دنیای کریپتو بسیار جوان‌تر است. با تولد بیت کوین در سال ۲۰۰۹، مفهوم پول دیجیتال غیرمتمرکز پا به عرصه گذاشت. هدف اولیه آن ایجاد سیستمی بود که بدون نیاز به بانک یا واسطه، تراکنش‌های مالی انجام شوند. در سال‌های بعد هزاران ارز دیجیتال دیگر مانند اتریوم، کاردانو، سولانا و ریپل ایجاد شدند و امروزه ارزش کل بازار کریپتو از ۱ تریلیون دلار فراتر رفته است.

کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال، نوعی پول غیرمتمرکز است که مبتنی بر فناوری رمزنگاری و بلاکچین ساخته شده است. برخلاف فارکس، این بازار حول محور ارزهای فیات دولتی نمی‌چرخد، بلکه دارایی‌های دیجیتال مستقل مانند بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) را شامل می‌شود.

کارکرد اصلی

ایجاد یک سیستم پرداخت غیرمتمرکز، ذخیره ارزش و بستری برای برنامه‌های غیرمتمرکز

شرکت کنندگان اصلی

توسعه دهندگان، ماینرها، سرمایه گذاران نهادی و خرد و علاقه‌مندان به تکنولوژی

نماد معاملاتی

جفت ارزهای دیجیتال مانند BTC/USD (بیتکوین در برابر دلار) یا ETH/EUR (اتریوم در برابر یورو)

۱۰ تفاوت کلیدی فارکس و کریپتو

حال که مقدمات را بررسی کردیم، در ادامه مهم‌ترین تفاوت‌های فارکس و کریپتوکارنسی را با هم بررسی می‌کنیم.

ماهیت و دارایی پایه

فارکس همان دارایی‌های پایه، ارزهای فیات (دولتی) است که پشتوانه آن‌ها اقتصاد و دولت صادرکننده‌شان است. ارزش آن‌ها به عواملی مانند نرخ بهره، تورم و ثبات سیاسی آن کشور بستگی دارد.

کریپتوکارنسی شامل دارایی‌های پایه و ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند که توسط هیچ دولت یا نهاد مرکزی کنترل نمی‌شوند. ارزش آن‌ها بیشتر بر اساس عرضه و تقاضا، پذیرش عمومی، کاربرد و احساسات بازار تعیین می‌شود.

ساعات بازار و دسترسی

بازار فارکس در ۲۴ ساعت روز و ۵ روز هفته (از دوشنبه تا جمعه) به وقت GMT فعال است. این بازار به صورت غیرمتمرکز (OTC) عمل می‌کند و مرکز فیزیکی واحد ندارد.

بازار کریپتو یک بازار ۲۴/۷ است. یعنی ۲۴ ساعت روز، ۷ روز هفته و ۳۶۵ روز سال فعال است. شما در هر ساعت از شبانه روز می‌توانید معامله کنید.

نوسانات (Volatility)

فارکس به طور کلی نوسانات کمتری دارد. البته جفت ارزهای اگزاتیک نوسان بیشتری دارند، اما جفت ارزهای اصلی مانند EUR/USD معمولا روندهای با ثبات تری را طی می‌کنند.

کریپتو به نوسانات بسیار زیادش مشهور است. امکان دارد قیمت یک ارز دیجیتال در عرض چند ساعت ده‌ها درصد رشد یا سقوط کند. این ویژگی هم فرصت‌های سودآوری بزرگی ایجاد می‌کند و هم ریسک ضرر را به شدت افزایش می‌دهد.

لوریج (Leverage) یا اهرم

به دلیل نقدینگی بسیار بالا و ثبات نسبی، استفاده از اهرم‌های بالا (حتی ۱:۵۰۰ یا بیشتر) در فارکس رایج است. این امکان با بروکرهای معتبری مانند ixbroker فراهم شده است.

در بازار کریپتو اگرچه استفاده از اهرم در صرافی‌های مشتقه ارز دیجیتال ممکن است اما به دلیل نوسانات سرسام‌آور، معمولا اهرم‌های بسیار پایین‌تری (مثلا ۱:۱۰ تا ۱:۲۵) ارائه می‌شود تا ریسک لیکویید شدن کاهش یابد.

۵. نقدینگی (Liquidity)

فارکس: با حجم معاملات چندین تریلیون دلاری در روز، بازار دارای بالاترین نقدینگی در جهان است. این یعنی شما میتوانید در کسری از ثانیه و با اسپردهای بسیار کم، موقعیتهای بزرگ خود را ببندید یا باز کنید.

کریپتو: نقدینگی در این بازار به مراتب کمتر از فارکس است و بین ارزهای مختلف، بسیار متفاوت است. بیتکوین و اتریوم نقدشوندگی بالایی دارند، اما آلتکوینها (ارزهای دیجیتال کوچکتر) ممکن است نقدشوندگی پایینی داشته باشند که منجر به اسلیپیج (Slippage) بیشتر میشود.

مالکیت دارایی

وقتی در فارکس معامله می‌کنید، به صورت کلی می‌توان گفت که مالک فیزیکی ارزها نیستید. در واقع شما در حال مبادله قراردادهای CFD (قرارداد مابالتفاوت) بر روی قیمت ارزها هستید.

در بازار کریپتو در صرافی‌های متمرکز نیز ممکن است مالک واقعی کلیدهای خصوصی نباشید، اما قابلیت انتقال دارایی‌ها به والت‌های شخصی (Wallet) وجود دارد. این یعنی شما می‌توانید واقعا مالک دارایی دیجیتال خود باشید.

مقررات و امنیت (Regulation & Security)

فارکس یک بازار بسیار قدیمی و تحت نظارت نهادهای قدرتمند مانند NFA در آمریکا، FCA در بریتانیا و ASIC در استرالیاست. بروکر آی ایکس (ixbroker) با رعایت این استانداردهای سختگیرانه، محیطی امن برای معاملات شما فراهم می‌کند.

کریپتو یک بازار نسبتا جدید و تا حد زیادی غیرمتمرکز است. مقررات در این فضا هنوز در حال شکلگیری است و ریسک‌هایی مانند هک صرافی‌ها، کلاهبرداری و پامپ اند دامپ (Pump & Dump) وجود دارد. البته در حال حاضر بسیاری از مشکلات رمز ارزها رفع شده ولی می‌توان گفت بزرگ‌ترین مشکل کریپتو کارنسی وجود ارزهای بی پشتوانه و اصطلاحا شت کوین است که هیچ ارزشی ندارند و ممکن است باعث شود سرمایه شما در یک لحظه به طور کامل نابود شود.

عوامل تاثیرگذار بر قیمت

در فارکس اخبار اقتصادی (مانند نرخ بهره، تورم، اشتغال)، رویدادهای ژئوپلیتیک، سیاست‌های بانک‌های مرکزی و سلامت اقتصاد کلان کشورها تاثیر زیادی بر نوسانات قیمت‌ها دارد.

در بازار کریپتوکارنسی اخبار مربوط به پذیرش توسط شرکت‌ها یا کشورها، مقررات دولتی، توئیت افراد تاثیرگذار (مانند ایلان ماسک)، پیشرفت‌های تکنولوژیکی و احساسات عمومی جامعه بر قیمت آن‌ها اثر می‌گذارد.

هزینه های معاملاتی

هزینه اصلی معامله در فارکس، اسپرد (Spread) است که تفاوت بین قیمت خرید و فروش است. ممکن است کمیسیون نیز دریافت شود که با توجه به نوع حساب معاملاتی متغیر است.

هزینه‌ها در کریپتو معمولا به صورت کارمزد تراکنش (Transaction Fee) و کارمزد شبکه (Gas Fee) است که برای تایید تراکنش‌ها در بلاکچین پرداخت می‌شود.

هدف و فلسفه وجودی

هدف اصلی فارکس، تسهیل مبادلات بین المللی و مدیریت ریسک نرخ ارز برای بازیگران بزرگ اقتصادی است. در بازار کریپتوکارنسی هدف اصلی، ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز، حذف واسطه ها و اعطای کنترل کامل سیستم مالی به کاربران است.

کدام بازار برای شما مناسب تر است؟

مشخصات	بازار فارکس	بازار کریپتو
ریسک پذیری	مناسب برای ریسک پذیری متوسط و محافظه کار	مناسب برای ریسک پذیری بالا و افراد خیلی جسور
سبک معاملاتی	ایده آل برای معامله گران روزانه و نوسان گیرها	جذاب برای اسکالپرها و موقعیت‌ گیران بلندمدت
سرمایه اولیه	با استفاده از اهرم، حتی با سرمایه کم میتوان شروع کرد	برای شروع معمولا به سرمایه بیشتری نیاز است (بدون اهرم)
زمان شما	مناسب برای کسانی که برنامه منظمی دارند (۵ روز هفته)	مناسب برای کسانی که انعطاف پذیری زمانی بالایی می‌خواهند
علاقه شخصی	علاقه به اقتصاد کلان، سیاست و اخبار جهانی	علاقه به تکنولوژی، فینتک و پروژه های نوآورانه

تفاوت در روانشناسی معامله گری

روانشناسی در هر دو بازار نقش حیاتی دارد، اما ماهیت رفتار تریدرها متفاوت است.

در فارکس، تصمیم‌ گیری‌ها اغلب مبتنی بر تحلیل بنیادی و داده‌های اقتصادی است. تریدرهای موفق معمولا صبور، منظم و تحلیل ‌محور هستند.

اما در کریپتو، احساسات بازار (FOMO و FUD) نقش پررنگی دارند. هیجانات جمعی، رشدهای ناگهانی و ترس از جا ماندن، رفتار بسیاری از سرمایه گذاران کریپتو را تا امروز را شکل داده است.

بنابراین اگر روحیه‌ای منطقی، منظم و تحلیل‌ گر دارید، فارکس برایتان مناسب‌تر است اما اگر ذهنی ماجراجو و ریسک پذیر دارید و از نوسانات لذت می‌برید، کریپتو می‌تواند انتخاب جذابی باشد.

ابزارها و روش‌های تحلیل

در فارکس ابزارهای تحلیل فنی مانند میانگین‌های متحرک، اندیکاتور RSI، فیبوناچی و پرایس اکشن به ‌طور گسترده استفاده می‌شوند و همچنین تقویم اقتصادی و اخبار بنیادی نقش کلیدی در تصمیم‌گیری دارند.

در کریپتو علاوه بر تحلیل تکنیکال، مفاهیمی مانند تحلیل درون زنجیره‌ای (On-chain Analysis) نیز مثل بررسی جریان ورود و خروج بیت‌کوین از صرافی‌ها یا فعالیت ماینرها وجود دارد.

این اطلاعات به معامله گران حرفه‌ای دیدی عمیق‌تر از رفتار نهنگ‌ها (Whales) می‌دهد.

فرصت‌های شغلی و سرمایه گذاری

هر دو بازار می‌توانند مسیر حرفه‌ای شغلی جذابی برای علاقه مندان به امور مالی و فناوری باشند. در فارکس، شغل‌هایی مثل تحلیل گر مالی، مدیر ریسک و تریدر سازمانی وجود دارد.

در کریپتو علاوه بر ترید، فرصت‌های جدیدی مانند توسعه بلاک چین، تحلیل توکنومیک، مشاوره Web3 و سرمایه گذاری در NFTها پدید آمده‌اند.

بنابراین اگر به فناوری و نوآوری علاقه مندید، کریپتو می‌تواند مسیر شغلی آینده داری برای شما باشد.

مزایا و معایب هر بازار در یک نگاه

ویژگی	فارکس	کریپتو
قدمت و ثبات	بالا، دارای تاریخچه طولانی	پایین، بازار نوپا و در حال رشد
ریسک نوسان	پایین‌تر	بسیار بالا
مقررات قانونی	کاملاً مشخص و شفاف	در حال توسعه
پتانسیل سود کوتاه‌مدت	متوسط	بالا ولی پرریسک
دسترسی ۲۴/۷	خیر	بله
مالکیت واقعی دارایی	معمولاً خیر	بله
پشتیبانی فنی و فناوری جدید	محدود به بازار سنتی	بسیار نوآورانه
مناسب برای	معامله‌گران منظم و محافظه‌کار	افراد ریسک‌پذیر و عاشق تکنولوژی

چگونه در هر دو بازار فعالیت کنیم؟

یکی از مزایای همکاری با بروکر معتبر بین ‌المللی iXBroker این است که می‌توانید به هر دو بازار دسترسی مستقیم و امن داشته باشید.

شما می‌توانید از یک پلتفرم واحد برای ترید جفت‌ارزهای فارکس و رمزارزها استفاده کنید، از ابزارهای حرفه‌ای بهره ببرید و حتی پرتفوی متنوعی از هر دو نوع دارایی بسازید.

جمع بندی

اگر به ثبات، تحلیل اقتصادی و کنترل ریسک علاقه دارید، فارکس انتخاب هوشمندانه‌تری است. اگر به نوآوری، فناوری بلاک چین و رشد انفجاری دارایی‌ها علاقه ‌مندید، کریپتو می‌تواند آینده‌ شما را بسازد.

نکته کلیدی این است که شناخت کامل از ویژگی‌های شخصیتی، اهداف مالی و میزان تحمل ریسک خود داشته باشید. با آموزش درست و انتخاب بروکر معتبر مانند ixbroker.com، می‌توانید از هر دو جهان بهترین بهره را ببرید.