از صنعت فناوری تا خطوط هوایی، شرکت‌های بزرگ جهانی در حال کاهش نیروی کار خود هستند زیرا تأثیر واقعی هوش مصنوعی در حال نمایان شدن است و این موضوع باعث نگرانی کارکنان شده است. اما منتقدان معتقدند که هوش مصنوعی بهانه‌ای آسان برای شرکت‌هایی است که به دنبال کوچک‌سازی هستند.
ماه گذشته، شرکت مشاوره فناوری Accenture برنامه‌ای برای بازسازی اعلام کرد که شامل خروج سریع کارمندانی است که قادر به یادگیری مهارت‌های جدید در زمینه هوش مصنوعی نیستند. چند روز بعد، شرکت Lufthansa اعلام کرد که تا سال ۲۰۳۰، ۴۰۰۰ شغل را حذف خواهد کرد و برای افزایش بهره‌وری از هوش مصنوعی استفاده خواهد کرد.
شرکت Salesforce نیز در سپتامبر، ۴۰۰۰ موقعیت شغلی در بخش پشتیبانی مشتریان را حذف کرد و گفت که هوش مصنوعی قادر است ۵۰٪ از کارهای شرکت را انجام دهد. در همین حال، شرکت فین‌تک Klarna نیروی کار خود را ۴۰٪ کاهش داده است و به طور گسترده‌ای از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده می‌کند.
پلتفرم آموزش زبان Duolingo نیز اعلام کرده که به تدریج از استخدام پیمانکاران دست خواهد کشید و به جای آن از هوش مصنوعی برای پر کردن خلأها استفاده خواهد کرد.
منتقدان می‌گویند هوش مصنوعی بهانه‌ای راحت است
با وجود این اعلام‌ها، برخی از کارشناسان معتقدند که هوش مصنوعی به عنوان یک بهانه راحت مورد استفاده قرار می‌گیرد. فابیان استپانی، استاد دستیار هوش مصنوعی و کار در مؤسسه اینترنت آکسفورد، به CNBC گفت که بسیاری از اخراج‌هایی که به هوش مصنوعی نسبت داده می‌شوند، بیشتر به استراتژی کسب‌وکار مربوط هستند تا اتوماسیون.
استپانی گفت: «من واقعاً شک دارم که اخراج‌هایی که اکنون می‌بینیم واقعاً به دلیل افزایش واقعی بهره‌وری باشد. در واقع، این یک تصویرسازی بر روی هوش مصنوعی است به این معنا که ‘می‌توانیم از هوش مصنوعی برای پیدا کردن بهانه‌های خوب استفاده کنیم.’»
او افزود که برخی شرکت‌ها ممکن است خود را در خط مقدم نوآوری در هوش مصنوعی قرار دهند تا مدرن و رقابتی به نظر برسند، در حالی که چالش‌های عملیاتی یا مالی عمیق‌تر را پنهان می‌کنند. او گفت: «ممکن است دلایل دیگری هم وجود داشته باشد که شرکت‌ها مجبور شوند بخشی از نیروی کار خود را حذف کنند… Duolingo یا Klarna نمونه‌های بارزی هستند زیرا در دوران کرونا استخدام بیش از حد داشته‌اند.»
استپانی همچنین بیان کرد که برخی شرکت‌هایی که در طول همه‌گیری رونق گرفتند، «به طور قابل توجهی بیش از حد استخدام کرده‌اند» و کاهش‌های اخیر نوعی «پاک‌سازی بازار» است. او گفت: «به جای اینکه بگویند ‘ما دو یا سه سال پیش اشتباه پیش‌بینی کردیم’، اکنون می‌توانند به هوش مصنوعی انگشت اتهام نشان دهند و بگویند ‘اما دلیلش هوش مصنوعی است.’»
اخراج‌های مرتبط با هوش مصنوعی، ترس کارکنان را تغذیه می‌کند
این روند بحث گسترده‌ای ایجاد کرده است. ژان-کریستف بوگل، بنیان‌گذار مشترک Authentic.ly، در پستی ویروسی در لینکدین نوشت که پذیرش هوش مصنوعی با سرعتی بسیار کندتر از آنچه اعلام شده است، در حال انجام است — و اخراج‌هایی که به هوش مصنوعی نسبت داده می‌شوند اغلب فقط «یک بهانه بزرگ» در میان اقتصادهای کند هستند.
جاسمین اسکالرا، کارشناس شغلی، به CNBC گفت که این پیام‌ها «ترس از هوش مصنوعی را تغذیه می‌کنند»، زیرا کارکنان بیش از پیش نگران جایگزینی توسط ماشین‌ها هستند. او گفت: «ما قبلاً می‌دانیم که کارکنان می‌ترسند زیرا شرکت‌ها در مورد نحوه اجرای هوش مصنوعی صادق و شفاف نیستند. حالا شرکت‌ها به طور آشکار اعلام می‌کنند ‘ما این کار را به دلیل هوش مصنوعی انجام می‌دهیم’ و این موضوع موجب تشدید وحشت می‌شود.»
اسکالرا اضافه کرد که شرکت‌های بزرگ مسئولیت دارند استانداردهای بهتری برای شفافیت و پاسخگویی در تصمیمات تجاری تعیین کنند.
پاسخ شرکت‌ها
سخنگوی Salesforce به CNBC گفت که عامل هوش مصنوعی آن‌ها، Agentforce، تعداد پرونده‌های پشتیبانی مشتریان را کاهش داده و نیاز به «جایگزینی نقش‌های مهندس پشتیبانی» را از بین برده است و افزود: «صدها نفر از کارکنان با موفقیت به حوزه‌های دیگر مانند خدمات حرفه‌ای، فروش و موفقیت مشتری منتقل شده‌اند.»
Klarna به نقل از مدیرعامل خود، سباستین سیمیاتکوفسکی، اعلام کرد که اگرچه شرکت طی دو سال نیروی کار خود را از ۵۵۰۰ به ۳۰۰۰ نفر کاهش داده است، «هوش مصنوعی تنها بخشی از این داستان است.» سیمیاتکوفسکی بخشی از کاهش نیروی کار را به بازسازی تیم‌های تحلیل و کاهش طبیعی نسبت داد.
Lufthansa و Accenture از اظهار نظر خودداری کردند، و Duolingo به درخواست‌های CNBC پاسخ نداد.
داده‌ها نشان می‌دهند که «اخراج‌های گسترده به دلیل هوش مصنوعی» رخ نمی‌دهند
با وجود افزایش تیترها، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که هوش مصنوعی هنوز باعث از دست رفتن گسترده شغل نشده است. گزارشی از Yale University Budget Lab نشان داد که بازار کار آمریکا از زمان انتشار ChatGPT در سال ۲۰۲۲، کمترین اختلال را از اتوماسیون هوش مصنوعی تجربه کرده است.
این مطالعه که داده‌های کاری از نوامبر ۲۰۲۲ تا ژوئیه ۲۰۲۵ را تحلیل کرده است، نشان داد که جابجایی شغلی ناشی از هوش مصنوعی بسیار کمتر از تغییرات تکنولوژیک گذشته، مانند کامپیوترها یا اینترنت، است. به همین ترتیب، اقتصاددانان بانک فدرال نیویورک دریافتند که با وجود افزایش پذیرش هوش مصنوعی در میان شرکت‌های آمریکایی، این موضوع منجر به کاهش‌های عمده در استخدام نشده است.
بر اساس داده‌های فدرال رزرو، تنها ۱٪ از شرکت‌های خدماتی، هوش مصنوعی را دلیل اخراج‌ها در شش ماه گذشته اعلام کرده‌اند — که کاهش شدیدی نسبت به ۱۰٪ در سال ۲۰۲۴ است. در همین حال، ۳۵٪ گفتند که از هوش مصنوعی برای بازآموزی کارکنان استفاده کرده‌اند و ۱۱٪ گفتند که هوش مصنوعی باعث شد نیروی بیشتری استخدام کنند.
استپانی خاطرنشان کرد که ترس از «بیکاری تکنولوژیک» در طول تاریخ بارها تکرار شده است — و معمولاً اغراق‌آمیز بوده است. او گفت: «این ترس تنها در این قرن دوازده بار تکرار شده… ماشین شرکت‌ها و صنایع را بهره‌ورتر کرد و باعث ظهور مشاغل کاملاً جدید شد.»
او هوش مصنوعی را با رونق اینترنت دو دهه پیش مقایسه کرد: «هیچ‌کس نمی‌دانست تأثیرگذار شبکه‌های اجتماعی یا توسعه‌دهنده اپلیکیشن چیست، زیرا وجود نداشت.»
