اوراق قرضه دولت ژاپن روز دوشنبه با فشار فروش شدیدی روبرو شد و بازدهی اوراق بلندمدت به بالاترین سطوح چند سال اخیر رسید؛ موضوعی که بازارهای بدهی جهانی را به وضعیت آماده باش درآورده است.
جهش بی‌سابقه بازدهی‌ها و عمق نگرانی‌ها
در روز دوشنبه، سرمایه‌گذاران شاهد افزایش شدید بازدهی اوراق قرضه بلندمدت ژاپن بودند؛ روندی که یادآور نوساناتی است که بازارهای جهانی در ماه می تجربه کردند. بازدهی اوراق ۳۰ ساله دولت ژاپن با جهش ۱۳ واحد پایه به ۳.۱۷ درصد رسید و به رکورد ۳.۱۸۵ درصد نزدیک شد. بازده اوراق ۲۰ ساله نیز تا ۱۲.۵ واحد پایه افزایش یافت و به ۲.۶۲۵ درصد رسید که بالاترین سطح از سال ۲۰۰۰ محسوب می‌شود؛ همچنین بازده اوراق ۴۰ ساله ۱۷ واحد پایه افزایش یافت و به ۳.۴۹۵ درصد رسید. بازده اوراق ۱۰ ساله نیز با ۷.۵ واحد پایه افزایش به ۱.۵۷۵ درصد رسید.
چنین جهش هماهنگی در تمامی سررسیدها، نه تنها ناشی از ریسک‌های خاص اقتصاد ژاپن است، بلکه نگرانی‌های گسترده‌تری را درباره پایداری بدهی دولتی در جهان مطرح می‌کند؛ نگرانی‌هایی که در اقتصادهای بریتانیا، اروپا و آمریکا نیز قابل مشاهده است که با هزینه‌های مالی بالا مواجهند.
نقش انتخابات و تشدید بی‌ثباتی بازار
فشار فروش در بازار اوراق ژاپن در آستانه انتخابات مهم مجلس اعیان این کشور در ۲۰ جولای تشدید شده است. برخی نظرسنجی‌های داخلی نشان می‌دهد که احتمال دارد ائتلاف حاکم اکثریت خود را از دست بدهد؛ موضوعی که وعده‌های مالی و کاهش مالیات‌ها را از سوی سیاستمداران برای جلب آرای مردمی تشویق کرده است.
“امیر انورزاده”، استراتژیست بازار سهام ژاپن در Asymmetric Advisors می‌گوید:
“جهش امروز بازدهی اوراق مربوط به انتخابات است، با توجه به بحث‌های کاهش مالیات مصرف و وعده‌های هزینه‌ای جدید. هزینه‌های دولت بسیار بالاست، به ویژه برای بخش دفاع، و با بالا رفتن تورم و دستمزدها، به زودی باید شاهد تغییراتی باشیم.”
سیاستمداران با این وعده‌ها در عمل بدهی ملی ژاپن را که یکی از سنگین‌ترین‌ها در جهان است، سنگین‌تر می‌کنند.
خروج سرمایه‌گذاران از اوراق بلندمدت
در حال حاضر نقدینگی در بازار اوراق بلندمدت ژاپن رو به کاهش است، که بازار را نسبت به نوسانات بزرگ و سریع آسیب‌پذیرتر می‌سازد.
“میکی دن”، استراتژیست ارشد نرخ سود در SMBC Nikko Securities توضیح می‌دهد:
“در بازار اوراق، نوعی رفتار کاهش ریسک پیش از انتخابات مجلس بالا اتفاق افتاده است. با توجه به کاهش خریداران و ادامه فروش، اوراق بلندمدت با نوسانات بزرگی مواجه شده‌اند و عرضه‌شان افزایش یافته است.”
استراتژیست‌های بلومبرگ نیز هشدار می‌دهند که این شرایط، سایه‌ای بر معاملات صبحگاهی بازارهای اروپا انداخته و نگرانی‌ها درباره شکنندگی بازارهای اوراق جهانی را، به ویژه در آستانه انتشار آمار مهم تورم آمریکا در هفته جاری، احیا کرده است.
تزلزل سیاستی و افزایش انتظارات تورمی
گزارشی از بلومبرگ نشان می‌دهد بانک مرکزی ژاپن احتمالاً در نشست سیاست‌گذاری آینده خود، دست‌کم یکی از پیش‌بینی‌های تورمی‌اش را افزایش خواهد داد. چنین تغییری می‌تواند به معنای کاهش حمایت‌های پولی و زمینه‌ساز افزایش بیشتر بازدهی اوراق و فشار بر قیمت‌ها شود.
“شینیچرو کادوتا”، رئیس استراتژی نرخ سود و ارز ژاپن در Barclays Securities Kagaku می‌گوید:
“نگرانی‌های مالی باعث شکنندگی مستمر اوراق بلندمدت خواهند شد… چنین حرکت‌هایی پیش از انتخابات شاید دهه‌ها پیش رخ داده بود، اما اخیراً دیده نشده است.”
اثرات فرامرزی نوسان اوراق
فشار فروش در بازار اوراق ژاپن انعکاسی از نوسانات اخیر بازارهای بدهی جهان است. روز دوشنبه، بازده اوراق خزانه ۳۰ ساله آمریکا هم ۲ واحد پایه رشد کرد و به ۴.۹۷ درصد رسید؛ در فرانسه نیز بازده اوراق ۳۰ ساله به ۴.۲۲ درصد افزایش یافت. سرمایه‌گذاران جهانی تمایل کمتری به نگهداری اوراق بلندمدت دارند، چراکه این اوراق نسبت به تحولات انتظارات تورمی و سیاست مالی حساس‌ترند.
iX Deep: چشم‌انداز بازار و تحلیل
فروش گسترده اوراق بلندمدت ژاپن، هم بازتابی از عدم قطعیت سیاسی داخلی است و هم نشانه‌ای از نگرانی‌های جهانی درباره پایداری مالی دولت‌ها. در شرایطی که نسبت بدهی دولتی ژاپن به تولید ناخالص داخلی بیش از ۲۵۰ درصد است، حساسیت سرمایه‌گذاران به وعده‌های افزایش هزینه یا کاهش مالیات بالا رفته است. اگر روند تورم ادامه‌دار بماند و سیاست بانک مرکزی ژاپن به سمت کاهش حمایت‌ها حرکت کند، بازدهی بالا و نوسانات ادامه خواهند داشت. این وضعیت می‌تواند اثرات زنجیره‌ای بر بازارهای جهانی اوراق داشته باشد، مخصوصاً اگر سیاست‌های مالی در اقتصادهای بزرگ غربی نیز تحت فشار قرار گیرد.
برای فعالان بازار، رصد خبرهای مربوط به انتخابات و سیاست‌گذاری بانک مرکزی ژاپن اهمیت دوچندان دارد؛ زیرا تغییرات بازدهی اوراق ژاپن می‌تواند به سرعت به سایر بازارها سرایت کند.
