اقتصاد چین علی‌رغم آشفتگی‌های تجارت جهانی، نیمه نخست سال را با رکورد مازاد تجاری و جهش چشمگیر صادرات به پایان رساند؛ حرکتی که بارقه امیدی برای دومین اقتصاد بزرگ جهان ایجاد کرد.
رکوردشکنی در میان ابهامات جهانی
بر اساس آمار اداره کل گمرک چین، این کشور نیمه اول سال را با مازاد تجاری ۵۸۶ میلیارد دلاری به پایان رساند. صادرات چین در ژوئن نسبت به سال قبل ۵٫۸ درصد رشد کرد و به ۳۲۵ میلیارد دلار رسید که بالاتر از پیش‌بینی تحلیل‌گران بود. واردات نیز ۱٫۱ درصد افزایش یافت و برای نخستین بار از فوریه رشد مثبت را تجربه کرد.
وانگ لینگ‌جون، معاون اداره گمرک چین در یک نشست خبری گفت:
«تجارت چین در نیمه اول سال با وجود فشارها رشد خوبی داشت… اما باید توجه داشت که یک‌جانبه‌گرایی و حمایت‌گرایی اقتصادی در جهان در حال افزایش است و محیط بیرونی پیچیده، تیره و نامطمئن است.»
صادرات به بازارهای جایگزین؛ کاهش تقاضا در آمریکا
در حالی که صادرات به آمریکا در ماه ژوئن ۱۶٫۱ درصد کاهش سالانه داشت (پس از افت ۳۴ درصدی در ماه مه)، شرکت‌های چینی به‌خوبی بازارهای جایگزین پیدا کردند. صادرات به کشورهای عضو آسه‌آن (ASEAN) با رشدی ۱۷ درصدی به رکورد جدید رسید. این تنوع‌بخشی، باعث ثبات نسبی در بخش تولید چین شد و ضربه رکود داخلی و افت بازار مسکن را تا حدی جبران کرد.
چشم‌انداز تعرفه‌ها و تغییر نقشه تجارت
تنش‌های تجاری چین و آمریکا همچنان ریسک اصلی بازار باقی مانده است. آمریکا به‌تازگی تعرفه‌های جدید ۵۰ درصدی برای واردات مس و تعرفه‌های بخشی بر کالاها اعلام کرده است. توافق جدید با ویتنام نیز شامل تعرفه ۲۰ درصدی بر واردات از این کشور و جریمه ۴۰ درصدی برای کالاهایی است که از چین به اسم ویتنام به آمریکا صادر می‌شوند؛ اقدامی که مستقیماً راهکارهای دور زدن تعرفه توسط صادرکنندگان چینی را هدف گرفته است.
در حالی که تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای چینی از سقف ۱۴۵ درصدی ابتدای سال به حدود ۵۵ درصد رسیده (در پی مذاکرات ژنو در ماه مه)، اما محیط تجارت خارجی همچنان متلاطم و غیرقابل پیش‌بینی است.
دیدگاه تحلیل‌گران و اقتصاددانان
اقتصاددانان گلدمن ساکس نوشته‌اند:
«رشد صادرات چین عمدتاً ناشی از برگشت صادرات به بازار آمریکا بعد از کاهش قابل ملاحظه تعرفه‌ها در پی مذاکرات ژنو بوده است… رشد واردات و صادرات هر دو فراتر از انتظار بود.»
اریک ژو از بخش اقتصاد بلومبرگ هشدار می‌دهد که این رشد موقت ممکن است پایدار نباشد و شرایط حمایت‌گرایانه می‌تواند مجدداً صادرات را تحت تأثیر قرار دهد.
دولت چین نیز پیش‌بینی می‌کند رشد تولید ناخالص داخلی سه‌ماهه دوم به حدود پنج درصد برسد که حمایت صادرات پرقدرت در شرایط رکود داخلی نقش کلیدی داشته است. ژی‌وی ژانگ، اقتصاددان ارشد Pinpoint، می‌گوید:
«صادرات قوی چین تا حدی ضعف تقاضای داخلی را جبران کرد و احتمالاً رشد اقتصادی را در محدوده هدف دولت حفظ خواهد کرد.»
iX Deep: چشم‌انداز و پیامدهای بازار
عملکرد کم‌نظیر صادراتی فعلاً ضربه رکود داخلی و بحران املاک را برای اقتصاد چین تا حدی جبران کرده است، اما ریسک‌ها همچنان بالاست:
- تعرفه‌های جدید آمریکا، به ویژه بر کالاهای ترانشیپ‌شده (دارای برچسب کشور ثالث)، می‌تواند بخشی از این دستاوردها را از بین ببرد.
- تداوم رشد صادرات در هاله‌ای از ابهام قرار دارد؛ با کاهش احتمالی تقاضای جهانی.
- تمرکز بیشتر روی تجارت با بازارهای جنوب‌شرق آسیا و اقتصادهای نوظهور، بخشی از راهبرد مقابله‌ای چین است اما این مسیر هم بدون مانع نخواهد بود.
به نظر می‌رسد بازارها به زودی با نوسانات بیشتری روبه‌رو شوند و تداوم مازاد تجاری چین در ماه‌های آینده به تقابل تعرفه‌ای و عوامل خارجی وابسته خواهد بود.
