Pekin — ABD’deki Nasdaq borsası, küçük Çinli şirketlerin New York’ta halka açılmasını zorlaştıracak yeni listeleme gereksinimlerini uygulamaya hazırlanıyor. Bu adım, küçük ilk halka arzların (IPO) artmasının ardından geldi.
Önerilen değişiklikler kapsamında, Nasdaq, Çarşamba akşamı yerel saatle yaptığı açıklamada, esas olarak Çin’de faaliyet gösteren şirketlerin borsada listelenebilmek için IPO’larında en az 25 milyon dolar toplamaları gerektiğini duyurdu.
Bu hamle, ABD ve Çin arasındaki artan gerilimler ile Nasdaq’ın finansal piyasasındaki daha geniş sorunlar bağlamında geliyor.
NYU Hukuk Fakültesi’nde yardımcı doçent olan Winston Ma, “Yeni kurala göre küçük Çinli şirketlerin Nasdaq’da halka açılması daha zor olacak. Bu kural, küçük halka arzların düşük hisse hacimleri nedeniyle ‘pump and dump’ şemalarını içeren bazı IPO vakalarına bir yanıt olarak getirildi” dedi.
2021’de Çin merkezli ulaşım şirketi Didi’nin New York’ta halka açılmasını çevreleyen tartışmalardan bu yana ABD’de büyük Çinli IPO’lar nadir görülürken, 2024 yılında 35 küçük Çinli şirket New York’ta halka açıldı; bu sayı, ABD merkezli 17 mikrocap listelenmenin neredeyse iki katı, Renaissance Capital’e göre.
Mikrocap’ler genellikle piyasa değeri 50 ila 300 milyon dolar arasında olan hisselerdir; bu da bu şirketlerin IPO’larında sadece birkaç milyon dolar topladığı anlamına gelir.
Çinli şirketlere IPO danışmanlığı veren Blueshirt Group’un yönetici direktörü Gary Dvorchak, kural değişikliğini “olumlu” olarak nitelendirdi. “Bence bu, Nasdaq’da listelenen şirketlerin meşru nedenlerle halka açıldığı konusunda daha fazla güven sağlayacak, hisse manipülasyonu olasılığını azaltacak ve nihayetinde bu şirketleri koruyacaktır” diye ekledi.
Nasdaq, Çinli listelerin ABD yatırımcıları için daha yüksek risk oluşturduğunu çünkü ABD yetkililerinin potansiyel manipülatif ticaret faaliyetlerine dahil olan kişi veya kuruluşlara karşı yasal işlem yapamayacağını belirtti. Borsa ayrıca, IPO boyutu 25 milyon doların altında olan Çinli şirketlerin uyum sorunlarıyla daha sık karşılaştığını gözlemledi.
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Nasdaq’ın önerisini resmen onaylamalıdır. Nasdaq, IPO sürecinde olan şirketlerin eski kurallar altında dosyalarını tamamlamak için 30 günü olacağını; gelecekteki tüm listelenmelerin ise yeni gereksinimlere uyması gerektiğini belirtti.
Daha büyük IPO’ları genellikle yöneten New York Borsası, ABD mesai saatleri dışında hemen yorum yapmadı. Ne SEC ne de Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu hemen yanıt verdi.
ABD ve Çin Arasındaki Artan Gerilimler
Nasdaq’ın yeni kuralı, ABD ve Çin arasındaki artan gerilimler sırasında geldi. ISEAS-Yusof Ishak Enstitüsü’nde misafir kıdemli araştırmacı olan Stephen Olson, bu kural değişikliğinin, iki ülke arasındaki iş, ticaret ve yatırım ilişkilerinin giderek karmaşıklaşmasının sadece bir örneği olduğunu belirtti.
Açıklama, Pekin’in bazı ABD optik fiber üreticilerine yeni cezai tarifeler uygulama kararının ardından geldi; bu tarifeler Perşembe günü yürürlüğe girecek. Olson, “Çin, ateşe ateşle karşılık vermeye hazır olduklarını söylüyor. Ticaret ateşkesi sadece geçici bir bantaj ve herhangi bir zamanda çökebilir” dedi.
Bu tarifeler, bazı ABD ihracatçılarının değiştirilmiş optik fiber satarak Çin’in anti-damping vergilerini atlatmasını ortaya çıkaran altı aylık bir soruşturmanın sonucudur. Sonuç olarak, Corning gibi ABD şirketleri Çin’e ihracatlarında %37,9’a kadar tarifelerle karşı karşıya.
Bu hamle, Çin’in ticaret anlaşmazlıklarındaki artan ekonomik gücünü yansıtıyor; çünkü ABD’den yaptığı ileri teknoloji ithalatı, optik fiber ve yarı iletken teknolojisi gibi ürünler, önemli bir değere sahip.
Çinli IPO’lara Artan Denetim
Son yıllarda, ABD düzenleyicileri küçük Çinli IPO’larını daha sıkı denetlemeye başladı. 600 milyon doların altında piyasa değerine sahip IPO’ların aracılık komisyonları 2020’de ortalama üç kat artarak %12’ye yükseldi; bu veriler Hong Kong borsası ve yerel menkul kıymet düzenleyicilerinden geliyor.
Kasım 2022’de ABD Finansal Endüstri Düzenleme Otoritesi (FINRA), özellikle Çin’de faaliyet gösteren küçük ölçekli ihraççıların IPO’larının ardından “önemli olağandışı fiyat artışları” konusunda uyarıda bulundu. FINRA, yabancı uyrukluların ABD aracılarında hesap açarak manipülatif işlemlerle fiyatları artırması da dahil olmak üzere potansiyel piyasa manipülasyonu konusunda endişelerini dile getirdi.
SEC ve FINRA, “ramp and dump” şemaları konusunda endişelerini dile getirdi; bu şemalar zamanla evrilmiş ve manipülasyon bazen IPO’dan birkaç gün içinde değil, haftalar veya aylar sonra gerçekleşiyor.
Nasdaq’ın yeni listeleme gereksinimleri, halka açılmak isteyen Çinli şirketlere karşı ABD piyasasının yaklaşımında önemli bir değişimi temsil ediyor ve hem finansal piyasa kaygılarını hem de jeopolitik gerilimleri yansıtıyor.
