Başkan Donald Trump, Cumartesi günü Amerika Birleşik Devletleri’nin iki en büyük ticari ortağı olan Meksika ve Avrupa Birliği’nden yapılan tüm ithalatlara %30 oranında gümrük vergisi uygulayacağını açıkladı. Trump’ın Ocak ayında yeniden göreve gelmesinden bu yana ticarette korumacılık dalgasını yeniden alevlendiren bu karar, küresel piyasalarda geniş yankı buldu.
Gümrük Vergisi Detayları ve Küresel Tepkiler
Yeni vergiler 1 Ağustos’tan itibaren geçerli olacak ve otomobillerde zaten uygulanan %25’lik vergi dışında, Meksika ve AB’den ithal edilen tüm ürünleri kapsayacak. Trump, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’e yazdığı mektupta bu adımı, ABD’nin AB ile olan ticaret açığına bir yanıt ve “daha adil ticaret” için gerekli bir önlem olarak sundu.
Von der Leyen, %30’luk gümrük vergisinin hem Atlantik’in iki tarafındaki şirketler hem de tüketiciler için ciddi sonuçlar doğuracağını belirtti ve AB’nin kendi çıkarlarını korumak için gerekli tüm adımları atacağını söyledi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise, Avrupa Komisyonu’nu 1 Ağustos öncesi etkili karşı önlemler hazırlamaya çağırdı.
Meksika ve ABD Arasında Yeni Ticaret Dönemi
Uzun süredir ABD ile serbest ticaretten faydalanan Meksika da şimdi yeni gümrük vergilerinin hedefinde. Trump, Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum’a gönderdiği mektupta, en büyük gerekçesinin ABD’ye yasa dışı fentanyl akışını önlemek olduğunu belirtti. Meksika yetkilileri kararı “adaletsiz muamele” olarak değerlendirirken, gümrük vergilerinin önüne geçmek için müzakerelerin sürdüğünü açıkladı. Presidenta Sheinbaum ise hâlâ anlaşmaya varılabileceğinden umutlu.
Politika Kaosu ve Küresel Belirsizlik
Trump yönetiminin yıl başından bu yana ticaret politikası oldukça dalgalı seyrediyor: Vergiler artırıldı, durduruldu, yeniden uygulandı ve şirketler ile yatırımcılar için uzun vadeli planlama neredeyse imkânsız hale geldi. ABD, başta Kanada olmak üzere birçok ülkeye beklenmedik gümrük kararları uygulayarak ticaret ortaklarını tekrar tekrar şaşırtıyor.
Ayrıca, bazı AB ülkelerinde ABD merkezli teknoloji devlerini hedef alan dijital hizmet vergileri de Washington’ın daha kapsamlı ticari önlemler almasına sebep oldu.
Ekonomik Etkiler: Küresel Ticarette Riskler Artıyor
Veriler, bu adımın çarpıcı ölçeğini ortaya koyuyor: 2024’te ABD-AB arası ticaret 976 milyar dolar, ABD-Meksika 840 milyar dolar, ABD-Kanada ise 762 milyar dolara ulaştı. Böylesi büyük hacimdeki ticaretin yüksek vergilere tabi tutulması, tedarik zincirlerinde aksaklıklara, şirket ve tüketici maliyetlerinin artmasına ve misilleme riskinin yükselmesine yol açacak.
iXbroker Ekonomik Analiz
Ekonomik bakış açısından, Trump’ın yeni vergileri küresel çapta bir dizi sonucu tetikleyebilir:
- Tüketici Fiyatlarında Artış: ABD’li şirketler ithalat maliyetlerindeki artışı tüketici fiyatlarına yansıtacak ve bu da enflasyonu körükleyecektir.
- Tedarik Zincirlerinde Bozulma: Üretiminde sınır ötesi parça kullanan sektörler, maliyet ve gecikmeler nedeniyle ekonomik büyüme ve planlama güçlüğü yaşayabilir.
- Küresel Misilleme Riski: AB ve Meksika, ABD’ye karşı misilleme vergileri uygularsa, ticaret hacmi düşebilir ve ithalat-ihracat da ciddi zarar görebilir.
- Piyasa Oynaklığı: Özellikle ihracata dayalı hisse senetleri ve para birimlerinde, tarifelerin açıklanması ve hayata geçirilmesiyle oynaklık artacaktır.
Sonuç: Yatırımcılar ve ticaretle ilgilenen tüm taraflar, Amerikan yönetiminin kararlarını ve karşı tedbirleri yakından izlemelidir; zira daha kapsamlı bir ticaret savaşının riski göz ardı edilemez.
