Trump, Brezilya’dan ithal edilen ürünlere uygulanan gümrük vergisini %50’ye çıkardı; artan siyasi ve ticari gerilimler sonrası Brezilya para birimi ve borsa endekslerinde sert düşüş yaşandı.
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın, Brezilya’dan ithal edilen ürünlere uygulanan gümrük vergisini %50’ye yükselteceğini ani şekilde açıklaması, Brezilya ekonomisine ağır darbe vurdu. Bu karar, Brezilya para biriminin hızla değer kaybetmesine ve borsa endekslerinde ciddi düşüşlere yol açarak iki ülke arasındaki siyasi tansiyonu tırmandırdı.
Ticaret Anlaşmazlığında Eşi Benzeri Görülmemiş Vergi Artışı
Donald Trump, resmi sosyal medya hesaplarında paylaştığı mektupta, ABD’ye Brezilya’dan ithal edilen ürünlere uygulanan gümrük vergisinin, Nisan ayında açıklanan en az %10 seviyesinden %50’ye çıkarıldığını duyurdu. Bu beklenmedik hamle, özellikle eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’ya yönelik devam eden siyasi ve hukuki sorunlara doğrudan politik bir tepki olarak değerlendiriliyor.
Trump, mektubunda vergi artışını “Brezilya’nın özgür seçimlere ve Amerikan halkının ifade özgürlüğüne yönelik sinsi saldırıları” ile ilişkilendirerek, bu adımı “karşılıklılık” ilkesiyle gerekçelendirdi. Ancak Brezilya, benzer vergilere maruz kalan diğer ülkelerin aksine ABD ile ticaret fazlası vermemektedir; bu da kararın ekonomik değil, daha çok siyasi boyutunu ortaya koymaktadır.
Brezilya Reali Sert Düştü, Piyasalar Baskı Altında
Vergi artışı haberi sonrası, Brezilya’nın para birimi real, ABD doları karşısında yaklaşık %3 değer kaybetti ve bu durum ülke ekonomisine ciddi baskı yaptı. Aynı zamanda, Brezilya hisse senetlerini takip eden en büyük ABD borsası fonu iShares MSCI Brazil ETF %2’den fazla değer kaybetti.
Piyasalardaki bu tepkiler, Trump’ın kararının ekonomik ve politik etkileri konusunda yatırımcıların endişelerini yansıtmakta ve Brezilya’ya yönelik ticaret akışları ile yabancı yatırımlarda olası aksamalara işaret etmektedir.
Trump Kararının Arkasındaki Sebepler: Siyasi Gerilimler ve Bolsonaro’nun Hukuki Sorunları
Bu kararın temel nedenlerinden biri, eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’ya karşı açılan hukuki davalardır. Bolsonaro, 2022 seçimlerini takiben gerçekleşen darbe girişimi suçlamalarıyla karşı karşıyadır; bu dava, ABD’de 6 Ocak 2021’de yaşanan kongre baskını olaylarıyla sıkça kıyaslanmaktadır.
Başkanlık dönemi boyunca siyasi tarzını Trump’tan esinlenen Bolsonaro, hukuki sorunları artarken defalarca Trump’tan destek talebinde bulunmuştur. Vergi artışı, Trump tarafından mevcut Brezilya yönetimine karşı bir baskı aracı olarak görülmektedir.
Brezilya Hükûmetinin Kararlı Tepkisi
Vergi artışı açıklamasının ardından Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, Maliye Bakanı, Dışişleri Bakanı ve Başkan Yardımcısı’nın da katılımıyla acil bir toplantı düzenleyerek krize karşı alınacak önlemleri değerlendirdi.
Lula sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Brezilya’nın hiçbir dış baskıya boyun eğmeyeceğini ve ülke içi hukuki meselelerin yalnızca Brezilya yargısı tarafından, dış müdahaleye izin vermeden çözüleceğini vurguladı.
Vergi Artışının Ekonomik ve Ticari Sonuçları
Brezilya’dan ABD’ye yapılan ithalat üzerindeki artan vergiler, ihracatın azalmasına ve iki ülke arasındaki ticaretin sekteye uğramasına neden olabilir. Küresel piyasalara ve özellikle ABD’ye güçlü şekilde bağlı olan Brezilya ekonomisi, yabancı yatırımlarda düşüş ve ekonomik büyümede yavaşlama riskiyle karşı karşıya kalabilir.
Ekonomistler, bu gerilimin Brezilya’nın pandemi sonrası toparlanma sürecini olumsuz etkileyebileceği ve önemli ticari fırsatların kaybedilmesine yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
ABD-Brezilya Ticari İlişkilerinin Geleceği
Brezilya’nın Latin Amerika’daki ekonomik ve siyasi önemi göz önüne alındığında, ABD’nin aldığı son kararların ikili ilişkiler üzerinde uzun vadeli etkileri olması beklenmektedir. Uzmanlar, gerilimlerin devam etmesi halinde Washington ile Brasília arasındaki ekonomik ve politik işbirliğinin zayıflayabileceğini öngörmektedir.
Brezilya ekonomik ve siyasi bağımsızlığını korumaya çalışırken, ABD de dış hükümetlere baskı yapmak için ticari araçlarını kullanmaya devam etmekte, bu durum uluslararası ilişkilerde yeni örüntülerin oluşmasına zemin hazırlamaktadır.
