بازار جهانی لاستیک در سال ۲۰۲۵ با کمبود عرضه مواجه خواهد شد، که پنجمین سال متوالی است که تولید نتوانسته پاسخگوی تقاضا باشد. انجمن کشورهای تولیدکننده لاستیک طبیعی (ANRPC) پیش‌بینی کرده که تولید لاستیک طبیعی تنها ۰.۳٪ در سال ۲۰۲۵ افزایش خواهد یافت، در حالی که تقاضای جهانی حدود ۱.۸٪ افزایش خواهد داشت. این عدم تعادل می‌تواند پیامدهای مهمی برای معامله‌گران و صنایع وابسته به لاستیک به همراه داشته باشد.
افزایش تقاضا برای لاستیک
لاستیک ماده‌ای کلیدی در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، تجهیزات صنعتی، تجهیزات پزشکی، کفش، نوار نقاله و بسیاری موارد دیگر است. به دلیل دوام، کشسانی و مقاومت در برابر آب، این ماده در بسیاری از بخش‌های صنعتی ضروری است. پیش‌بینی می‌شود که ارزش بازار جهانی لاستیک تا سال ۲۰۳۰ به ۶۵.۷ میلیارد دلار برسد که نشان‌دهنده افزایش پایدار تقاضاست.
دو نوع اصلی لاستیک در بازار جهانی وجود دارد:
- لاستیک طبیعی که از درختان گرمسیری به دست می‌آید و عمدتاً در جنوب شرق آسیا تولید می‌شود.
- لاستیک مصنوعی که از منابع پتروشیمی و گاز طبیعی تولید شده و جایگزینی برای لاستیک طبیعی محسوب می‌شود، اما قابلیت‌های کاملاً مشابهی ندارد.
کشورهای عمده تولیدکننده لاستیک طبیعی شامل تایلند، اندونزی، ویتنام و مالزی هستند. علاوه بر این، کشورهایی مانند چین، هند، ساحل عاج، سریلانکا، کامرون و فیلیپین نیز نقش مهمی در تولید این محصول دارند.
چرا تولید لاستیک کاهش یافته است؟
چندین عامل کلیدی باعث کاهش تولید لاستیک طبیعی و ایجاد کمبود در سال ۲۰۲۵ شده‌اند:
۱. تغییرات شدید آب و هوایی
تغییرات اقلیمی نقش مهمی در کاهش تولید لاستیک ایفا کرده است. کشورهایی مانند تایلند، ویتنام و اندونزی با موج‌های گرمایی طولانی، بارش‌های شدید و سیلاب مواجه شده‌اند که تأثیر منفی بر تولید لاتکس داشته است. در سال ۲۰۲۴، یک موج گرمای شدید در تایلند باعث شد که دوره کم‌محصولی این کشور طولانی‌تر شود. بارش‌های شدید و سیلاب‌ها نیز به کاهش بیشتر تولید در فصل اوج برداشت منجر شدند.
چین، پنجمین تولیدکننده بزرگ لاستیک در جهان، نیز با مشکلات مشابهی روبرو بوده است. طوفان‌ها و بارش‌های سنگین در مناطق تولیدی مهمی مانند هاینان باعث کاهش تولید شده‌اند.
۲. کاهش زمین‌های زیر کشت لاستیک
بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲، سطح زیر کشت لاستیک در تایلند ۴.۵٪ کاهش یافته است. دلایل اصلی این کاهش عبارتند از:
- افزایش دما و وقوع بلایای طبیعی
- افزایش هزینه‌های نیروی کار
- شیوع بیماری‌های گیاهی مانند بیماری برگ‌ریزی که بهره‌وری درختان را کاهش می‌دهد
در عین حال، بسیاری از کشاورزان به دلیل سودآوری بالاتر محصولات دیگر، مانند درختان نخل برای تولید روغن پالم، از کشت لاستیک صرف‌نظر کرده‌اند.
۳. نوسانات قیمتی و رقابت با لاستیک مصنوعی
نوسانات بازار لاستیک طبیعی باعث کاهش سرمایه‌گذاری در این صنعت شده است. از سوی دیگر، لاستیک مصنوعی همچنان یک رقیب جدی محسوب می‌شود، هرچند که ویژگی‌های آن دقیقاً مشابه لاستیک طبیعی نیست.
تأثیر کمبود لاستیک بر قیمت‌ها و روند بازار
قیمت معاملات آتی لاستیک اخیراً با کاهش مواجه شده است. این هفته، قیمت هر کیلوگرم لاستیک به ۱۹۵ سنت آمریکا رسید که پایین‌ترین سطح از اواسط فوریه محسوب می‌شود. این کاهش قیمت حدود ۴.۸٪ نسبت به ماه گذشته بوده است. در حالی که نگرانی‌های مربوط به کمبود عرضه در حال افزایش است، تعرفه‌های تجاری نیز بر روند معاملات تأثیر گذاشته‌اند.
با این حال، انتظار می‌رود که کمبود عرضه در بلندمدت موجب افزایش قیمت‌ها شود، بنابراین معامله‌گران باید این تحولات را از نزدیک زیر نظر داشته باشند.
راهکارهای احتمالی: آیا کشاورزی جنگلی می‌تواند تولید را افزایش دهد؟
کشاورزی جنگلی (Agroforestry) که ترکیبی از کاشت درختان و محصولات کشاورزی در یک زمین است، می‌تواند تولید لاستیک را افزایش دهد. این روش باعث بهبود سلامت خاک شده و درختان لاستیک را در برابر تغییرات آب و هوایی مقاوم‌تر می‌کند. علاوه بر این، کشاورزان می‌توانند با کاشت محصولاتی مانند بامبو، قهوه یا چای در کنار درختان لاستیک، منابع درآمدی خود را متنوع‌تر کنند.
پلتفرم جهانی لاستیک طبیعی پایدار (GPSNR) اخیراً اعلام کرده که تا سال ۲۰۲۵، ۱۰۰۰ کشاورز تایلندی را در زمینه کشاورزی جنگلی آموزش خواهد داد. اگر این رویکرد در سطح گسترده‌تری اجرا شود، ممکن است به تثبیت تولید لاستیک طبیعی کمک کند.
جمع‌بندی: معامله‌گران باید به چه نکاتی توجه کنند؟
با توجه به پیش‌بینی کمبود عرضه در سال ۲۰۲۵، معامله‌گران باید به عوامل تأثیرگذار بر تولید لاستیک توجه ویژه‌ای داشته باشند، از جمله:
- الگوهای آب و هوایی در کشورهای تولیدکننده
- سیاست‌های دولتی در زمینه کشت و تجارت لاستیک
- روند تقاضای جهانی در صنایع مصرف‌کننده لاستیک
تحولات بازار جهانی لاستیک چالش‌ها و فرصت‌های متعددی به همراه خواهد داشت. نظارت بر وضعیت عرضه و تقاضا و پیش‌بینی نوسانات قیمتی برای معامله‌گران حیاتی خواهد بود.
